de toekomst van emmen

Oktober 2024 | tekst: Redactie | beeld: Jan Hulsegge

Op de Drentse Dag van de Architectuur ging het over de toekomst van architectuur en stedenbouw in Emmen. Vanuit haar verleden, haar positie als New Town na WO II en de relatieve stilstand daarna, dachten we in het Atlas Theater na over de toekomst: Hoe kan Emmen zich heruitvinden en opnieuw toonaangevend zijn met bijzondere woonbuurten, architectuur, groen en pleinen?

Om de boel bij voorbaat wat op scherp te zetten was daar schrijver en Emmenaar van oorsprong Peter Middendorp, geïnterviewd door journalist en huidig Emmenaar Joep van Ruiten. Middendorp ziet een gouden toekomst voor Emmen voor zich. “Als je nadenkt over de stad van de toekomst, dan is dat een 15 minuten stad”, sprak hij. “Waar je ook bent, jij bent in vijftien minuten waar je wezen moet: zorg, familie, winkels. Alles van waarde is straks dichtbij. Je hoeft Emmen helemaal niet meer uit. Emmen is al een 15 minuten stad.” Ook spreekt hij zich uit over het denken in groei en alles steeds groter maken. “Dat is iets van de jaren negentig, niet meer van nu. Leer klein te denken. De toekomst is klein.” Op de vraag wat ervoor nodig is om hem naar Emmen te laten terugkeren. “Niet zo veel. Niks eigenlijk”, reageerde hij. “Ik zou zo in de bungalow van mijn moeder in Bargeres willen wonen. Ik zou hier heel gelukkig zijn. Als ik in Sleen ben en ik hoor de jongens op het voetbalveld, en de vogels of er wordt mij in de supermarkt in Schoonoord verteld waar de macaroni staat, dan voel ik mij al thuis.”

Wimjoost Licht, directeur stedelijke ontwikkeling van Emmen in de jaren ’80 en ’90, nam de zaal mee in het verleden. De gemeentelijke stedenbouwkundige afdeling werkte aan een structuurvisie voor de lange termijn waarvan Emmen nu nog steeds de vruchten plukt. Met de kennis van toen én nu gaf Wimjoost richting aan de voorliggende vraag hoe we het toekomstige Emmen het beste vorm kunnen geven. Meer over zijn verhaal over Emmen in de 2^e helft van de 20^e eeuw is hier te lezen.

Elisabeth Boersma, directeur bij het Nationaal Renovatie Platform en urban strategist met haar eigen bureau Plan B, wist vrijwel niets van Emmen vóór deze bijeenkomst. Ze begint met lovende woorden over wat ze gezien heeft onderweg van het station naar het Atlas Theater. Haar uitgangspunt bij elke vraag of opdracht is altijd ‘het bestaande’, dat wat er al is. De vraagstukken waar we op dit moment middenin zitten zijn behalve de diverse crises en de transities ook sociaal: armoede, segregatie en betaalbaarheid. Dit hangt samen met de ruimtelijke en ecologische opgave; ze zijn daar integraal onderdeel van. Pas als al deze onderwerpen samenhangend en gelijktijdig verbonden worden, ontstaan er kansen. Dan ontstaat er niet alleen een ontwerpplan maar zelfs een business case. Ruimtelijke vraagstukken zijn onder de huidig geschetste omstandigheden erg complex en vragen daarom om nieuwe processen waarvoor nieuwe coalities nodig zijn. En waarbij onvermijdelijk fouten gemaakt zullen worden maar die fouten zullen juist leiden tot betere oplossingen en ideeën. Bovendien moeten we wel volhardend zijn en ons richten op de lange termijn. En heel zorgvuldig te werk gaan, waarmee we terug zijn bij de Drenten, en met name de Emmenaren.

Projectontwikkelaar en Emmenaar Peter van Dijk vertelt dat hij vanuit de dorpswinkel in elektra van zijn ouders in Klazienaveen, via een kunstopleiding, in de retail terecht is gekomen. Zijn grootste drijfveer is het naar Emmen halen van nieuwe (winkel-) formules want “als je huurders hebt kun je ook investeren in de stad”. En “daar zit dus ook onze kracht, want je kunt het wel bedenken en ontwerpen, maar als je geen huurders hebt kun je het niet financieren.”

Tot slot was er een presentatie van Madaster, het digitale ‘kadaster voor bouwmaterialen en producten’, door Madaster medeoprichter en directeur Nederland Jeroen Broersma. Tot nu toe lag de focus bij Madaster vooral op nieuwbouw, maar langzamerhand komt ook – vanwege de aanstormende renovatiegolf – de bestaande gebouwvoorraad in beeld. En dan wil je ook nog weten wannéér bepaalde materialen ‘vrijkomen’. Ook dat wordt binnenkort in het systeem ingebouwd. Het is allemaal waarde voor de toekomst!

Conclusie van deze middag: het potentieel van een groene, duurzame toekomst ligt al in het huidige Emmen opgesloten. Het goud moet alleen ontdekt en benut worden.